აგრომეტრი და აგროტექნოლოგიები საქართველოში

მსოფლიოში მიმდინარე ტექნოლოგიურმა განვითარებამ მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია სოფლის მეურნეობაზე. თანამედროვე ფერმერს შეუძლია ნიადაგის ნაყოფიერება ისე ეფექტურად წარმართოს, რომ რთული კლიმატური ცვლილებების ფონზეც კი, სტაბილური მოსავლიანობა შეინარჩუნოს და ამ ყველაფერზე ფინანსებიც კი დაზოგოს.

ამ თვალსაზრისით, ერთ-ერთი ინოვაციური პროდუქტია აგრომეტრი – ნიადაგის ნაყოფიერების მართვის სწრაფი და ეფექტური ხელსაწყო. ნიადაგის სკანერის მეშვეობით ნიადაგში იზომება შემდეგი მაკროელემენტები: N – აზოტი, P – ფოსფორი, K – კალიუმი, pH (წყალი), ორგანული ნივთიერებები, თიხის შემცველობა, ტენის შემცველობა, კათიონების გაცვლითი ტევადობა.

წარმატებული სოფლის მეურნეობისთვის მნიშვნელოვანია ნიადაგის ნაყოფიერების სწორად წარმართვა, რაც ფერმერს საშუალებას მისცემს მოიპოვოს და შეინარჩუნოს კონკურენტუნარიანობა ბაზარზე. ეს გონივრულია ფინანსური თვალსაზრისითაც, რადგან ფერმერი ზოგავს თანხებს, ნიადაგს ზედმეტი სასუქით დაბინძურებისა და კოროზიისგან იცავს. რაც მთავარია, იმატებს მოსავლიანობა და შესაბამისად, სოფლის მეურნეობა მოგებიან საქმიანობად იქცევა. დღესდღეობით, ქართველების ინტერესი სოფლის მეურნეობის მიმართ საგრძნობლად იმატებს. შესაბამისად, იზრდება საჭიროება უფრო მეტი თანამედროვე განათლებისა და ტექნოლოგიური მხარდაჭერის მიმართ. საქართველოში „აგრომეტრის“ პირველი შემომტანია კომპანია „კალო“, რომელიც ფერმერებს სოფლის მეურნეობის განვითარებაში უწყობს ხელს. დეტალებზე კომპანია „კალოს“ აღმასრულებელი დირექტორი ლევან იოსებაშვილი გვესაუბრა.

M: რას მოიცავს „კალოს“ საქმიანობა და სერვისები?

„კალო“ არის ონლაინ პლატფორმა, რომელიც ზრუნავს სოფლის მეურნეობაში ჩართული ადამიანების ცნობიერების ამაღლებაზე და მათ სხვადასხვა სერვისს სთავაზობს. ერთი მხრივ, აქტიურად ვქმნით საგანმანათლებლო ვიდეოებსა და სტატიებს, რითაც დამწყებ და გამოცდილ ფერმერებს სასარგებლო ინფორმაციას ვაწვდით – როგორ დაიწყონ და განავითარონ, რა ახალი ტექნოლოგიები გამოიყენონ საქმიანობაში. მეორე მხრივ, ფერმერებს აგრომიმართულების მომსახურებას ვთავაზობთ. ეს გახლავთ აგრონომიული სერვისი – ონლაინ და ოფლაინ კონსულტაცია. ფერმერს შეუძლია დაგვიკავშირდეს და სატელეფონო კონსულტაცია გაიაროს, ასევე, გამოგვიგზავნოს ფოტოები/ვიდეო პლატფორმაზე და ჩვენი გამოცდილი აგრონომების გუნდი ურჩევს, როგორ შეიძლება აღმოფხვრას პრობლემა. ანალოგიური მომსახურება გვაქვს ვეტერინარიის მიმართულებითაც – ცხოველების გამოკვების საკითხი, კვების რაციონის შედგენა, ასევე, სამედიცინო მიმართულებით.

ამასთან, ჩვენს ონლაინ პლატფორმაზე ფერმერებს იმ პროდუქტების შეძენა შეუძლიათ, რაც ყოველდღიურობაში სჭირდებათ – შესაწამლი თუ სასუქი ნივთიერებები, შესაბამისი ინვენტარი, მსუბუქი და მძიმე ტექნიკაც კი.

M: ვის მოიაზრებთ თქვენს სამიზნე სეგმენტად?

ჩვენი პლატფორმით სარგებლობს ყველა, ვისაც ფერმერულ საქმიანობასთან აქვს შეხება, თუმცა გამოვარჩევდი იმ ადამიანებს, რომლებიც ცხოვრობენ რეგიონებში და ფლობენ 1-5 ჰა მიწას. ეს გახლავთ ფერმერები, რომლებიც სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციას კომერციული მიზნებისთვის აწარმოებენ. ისინი უზრუნველყოფენ ადგილობრივ ბაზარზე მიწოდებას და ძირითადი მწარმოებლები არიან. ასევე, ჩვენი სეგმენტია უფრო დიდი წარმოების მეურნეობებიც, რომლებიც პროდუქტებს საექსპორტოდ ამზადებენ.

M: რა საჭიროებები აქვთ ფერმერებს ამ დროისათვის ყველაზე მეტად?

ჩვენი გამოცდილებით, ფერმერების ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პრობლემაა თანამედროვე ტექნოლოგიებზე წვდომა, მათი ცოდნა და ხელმისაწვდომობა. ასევე, ცოტა სკეპტიკურად უყურებენ ხოლმე სიახლეებსა და გამოგონებებს და აქვთ ხოლმე ის არგუმენტი, რომ მათი წინაპრები სხვანაირად აკეთებდნენ საქმეს. თუმცა, ყველა ის მცდელობა, როდესაც ფერმერს თანამედროვე ტექნოლოგიის გამოყენება უცდია საქმიანობაში, ძალიან დადებითი შედეგით დასრულებულა. დღეს, წინ მიდის ტექნოლოგიები, რასაც ძალიან ეფექტურად იყენებენ ევროპული ქვეყნები. თუ ჩვენ ვერ ავუწყობთ ფეხს ამ განვითარებას, ვერ მივაღწევთ იმ მოსავლიანობას და ვერც კონკურენტუნარიანები ვიქნებით. მაგალითად, ნიადაგს რეგულარულად სჭირდება გამდიდრება, რათა უხვმოსავლიანობა შეინარჩუნოს.

არასწორია შეხედულება თავად ნივთიერებების გამოყენებაზე. ნიადაგისთვის სასუქის მიწოდება მართებულია, მხოლოდ სწორი დოზით, რამდენიც მცენარეს სჭირდება. სწორედ ამ პროცესში შეუძლიათ გამოიყენონ ფერმერებს აგრომეტრი – სპეციალური მოწყობილობა, რომლითაც განსაზღვრავენ, ზუსტად რა რაოდენობის ნივთიერებები უნდა მიაწოდონ მცენარეებს. ამ მოწყობილობის საშუალებით, ფერმერს შეუძლია იმდენად ეფექტურად მართოს ნიადაგის მოსავლიანობა, რომ კლიმატური ცვლილებების გამოწვევებთან შეძლოს გამკლავება.

M: რა დანიშნულება აქვს აგრომეტრს და როგორაა შესაძლებელი მისი გამოყენება?

აგრომეტრი გახლავთ ჰოლანდიური თანამედროვე ტექნოლოგია, რომელსაც კომპანია AgroCare აწარმოებს მრავალი წელია. ეს გახლავთ ცნობილი კომპანია, რომელიც თანამედროვე ტექნოლოგიებზეა ორიენტირებული. ეს სპექტროსკოპი არის უახლესი მოდელი. ის იყენებს მოკლე ინფრაწითელ სხივებს და ფართო გამოყენება აქვს ნიადაგის კვლევაში. ინფრაწითელი სხივები აირეკლება ნიადაგში და გვაძლევს ინფორმაციას – რა ტიპის და რა რაოდენობის ნივთიერება არის ნიადაგში. ასევე, მოწყობილობას შეუძლია დაასკანეროს საქონლის საკვები და მცენარის ფოთოლიც და ანალოგიურად გაზომოს საკვები ნივთიერებების შემცველობა. ეს ჰოლანდიური კომპანია აგრომეტრს 35 ქვეყანაში ყიდის. მას ძალიან აქტიურად იყენებენ უკრაინაში, პოლონეთში, თურქეთში, კანადაში, ასევე, ევროპის, აზიისა და აფრიკის ქვეყნებში.

საქართველოში პირველად ჩვენ შემოვიტანეთ, 2022 წელს. აქამდე, ასეთი დანადგარი ჩვენი ქვეყნის პრაქტიკაში არ არსებობდა. მსგავსი ტიპის დანადგარები გამოუყენებიათ, თუმცა აგრომეტრი ძალიან განსხვავდება. მას აქვს მონაცემთა ბაზა, რაც კალიბრაციის საშუალებას იძლევა.

ფერმერები ხშირად აწყდებიან ისეთი ტიპის პრობლემებს, როგორიცაა: ნიადაგის ნაყოფიერების კლება, საკვები ნივთიერებების დეფიციტი სასოფლო-სამეურნეო კულტურებში, სასუქების გადაჭარბებული გამოყენება… ნიადაგის მართვაში ამ გამოწვევებთან გამკლავება მოითხოვს ერთიან მიდგომას, რომელიც აერთიანებს პრაქტიკულ და აგრონომიულ გამოცდილებას, ზუსტი სოფლის მეურნეობის პრაქტიკებს და მდგრადი სოფლის მეურნეობის პრინციპებს. აგრომეტრის საშუალებით, შესაძლებელია:

ნიადაგის სწრაფი, საველე მონიტორინგი: ინდუსტრიული სოფლის მეურნეობის მეთოდებმა შესამჩნევი უარყოფითი ზეგავლენა იქონია ნიადაგებზე და ბუნებრივ ეკოსისტემებზე – ნიადაგის ნაყოფიერება და ბიომრავალფეროვნება მკვეთრად იკლებს, რასაც პირდაპირი გავლენა აქვს მეურნეობების მოსავლიანობის კლებაზე. აგრომეტრი სწორედ იმ ხელსაწყოს წარმოადგენს, რომელიც ამ გამოწვევების გადალახვაში დაგვეხმარება, ვინაიდან მას შეუძლია სწრაფი და ზუსტი ინფორმაციის გენერირება ნიადაგების მახასიათებლების შესახებ, რაც ფერმერებს დროული და ინფორმირებული გადაწყვეტილებების მიღების საშუალებას მისცემს.

დრო, ღირებულება და ეფექტიანობა: ნიადაგის ნიმუშის აღებისა და ლაბორატორიული ანალიზის ტრადიციული მეთოდები ხშირად შრომატევადი, ძვირადღირებული და ხანგრძლივი პროცესია. აგრომეტრი ამ პროცესს მკვეთრად ამარტივებს – მას სულ რამდენიმე წუთში შეუძლია ინფორმაციის გენერირება, რაც ფერმერების ძვირფას დროს და რესურსს დაზოგავს და მათ საკუთარ მეურნეობებზე და სხვა ფერმერულ ოპერაციებზე ფოკუსირების საშუალებას მისცემს.

სიზუსტე: აგრომეტრი ნიადაგის უმნიშვნელოვანეს პარამეტრებზე სანდო ინფორმაციას იძლევა, რაზე დაყრდნობითაც ფერმერს შეუძლია საკუთარი ფერმერული ოპერაციების ოპტიმიზაცია მოახდინოს, ანუ დააკორექტიროს მცენარეთა კვების ნორმები, აკონტროლოს ნიადაგში მათი შემცველობა და ზუსტად დაადგინოს მცენარის საჭიროებები აღნიშნულ მომენტში.

M: რას გულისხმობს აგრომეტრის მონაცემთა ბაზა, რომლითაც ფერმერს შეუძლია სარგებლობა?

აგრომეტრის საქართველოში შემოტანამდე, დაახლოებით 200-მდე ადგილიდან ავიღეთ ნიადაგის ნიმუში და ჰოლანდიაში, ლაბორატორიული კვლევისათვის გავგზავნეთ. შედეგად, გავიგეთ, საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში, როგორია ნიადაგის მდგომარეობა. ამ კვლევებით მიღებული მონაცემები სკანერის ყოველდღიურ ფუნქციონირებაშია ჩართული. აგრომეტრით ყოველი დასკანერებისას, მონაცემები ლაბორატორიულ შედეგებს ავტომატურად დარდება. ამით, ერთი მხრივ ვაზუსტებთ, რამდენად შეიცვალა თავად ნიადაგი, მეორე მხრივ კი იმას – სწორად გამოიყენეს თუ არა თავად მოწყობილობა. ყველა ანალიზშია ჩართული თავად AgroCare, რომელიც გვაწვდის განახლებულ ინფორმაციას და ნიადაგის შემოწმების მთელი ეს პროცესი მათი პროფესიონალების ჩართულობით მიმდინარეობს.

M: რა გამოცდილება დგას „კალოს“ მიღმა?

„კალოს“ გუნდი ბაზარზე 2015 წლიდან ოპერირებს, თუმცა საკონსულტაციო მიმართულება და ამჟამინდელი სერვისები 2018 წლიდან ჩამოყალიბდა. ჩვენი გამოცდილება ყველა კულტურას აერთიანებს. განსაკუთრებით, კაკლოვნების, მევენახეობისა და ერთწლიანი კულტურების მიმართულებით. ვგულისხმობ, სუფთა აგრონომიულ ექსპერტიზას.

2020 წლიდან, ჩვენი გუნდის სერვისებს შეემატა თანამედროვე აგრო-ტექნოლოგიები. დავიწყეთ მუშაობა აგრომეტრზე (ნიადაგის სკანერი) და პარალელურად ისეთ პროდუქტებზე ვმუშაობთ, როგორიცაა აგრო-დრონები და სხვა ინოვაციური ტექნოლოგიური გადაწყვეტები, რომლებიც საქართველოში აქამდე ჯერ არ დანერგილა.

M: გაგვიზიარეთ სამომავლო გეგმები…

ჩვენი მიზანია ხელი შევუწყოთ გონივრულ სოფლის მეურნეობას – რითაც შესაძლებელია გაზომო, დათვალო და ისე მიიღო გადაწყვეტილება. მაგალითად, სკანერით ზომავ ნიადაგის მდგომარეობას, ხედავ, რა რაოდენობითაა კონკრეტული ნივთიერებები მასში და რა დოზით საჭიროებს გამდიდრებას. ასევეა აგრო-მეტეოსადგური, რითაც აკონტროლებ ნალექის ოდენობას, ტენიანობას და წყვეტ, როგორ მიაწოდო წყალი მცენარეს. ესაა გონივრული სოფლის მეურნეობის მაგალითები. ჩვენი მიზანია მეტი აგროტექნოლოგიური სერვისი დავნერგოთ საქართველოში და სწორად მივაწოდოთ ქართველ ფერმერებს, რათა თანამედროვე ხელსაწყოებით შეძლონ კლიმატური ცვლილებებით გამოწვეულ გარემოებასთან გამკლავება.

სამომავლოდ, გვინდა მთელ საქართველოში აქტიურად დავნერგოთ საქონლის საკვების სკანირების ტექნოლოგია. ფერმერებს მივცეთ საშუალება, აკონტროლონ საქონლის საკვები, მისი რაციონი და შემცველობა. ასევე, გვინდა დავნერგოთ ფოთლის ანალიზი, სკანერის საშუალებით. ვგეგმავთ, ხელი შევუწყოთ აგრო-დრონების გამოყენებას, რომელიც მინიმალური რესურსით ახერხებს ნარგავების დამუშავებას საჭირო პრეპარატებით, ასევე, შეუძლია აგრო-ტექნიკისთვის რთულ პირობებში მუშაობა.

ძალიან დიდ ყურადღებას დავუთმობთ საგანმანათლებლო მიმართულებას. ფერმერებისთვის შეიქმნება კიდევ უფრო მეტი საინფორმაციო ვიდეორგოლი, რათა სოფლის მეურნეობაში ჩართული ადამიანების ცნობიერება აამაღლოს თანამედროვე ტექნოლოგიების თვალსაზრისით.